AXOX nədir? Nəfəs almaqda çətinlik çəkirsinizsə, bu yazını oxuyun.

AXOX nədir

AXOX (Ağciyərin Xronik Obstruktiv Xəstəliyi) – nəfəs almağı çətinləşdirən və zamanlairəliləyən xroniki ağciyər xəstəliyidir. AXOX zamanı hava yolları daralır, bəlğəmlə tıxanır və

ağciyərin hava kisəcikləri (alveolları) zədələnir. Bu da nəfəs darlığı, yorğunluq və davamlı

öskürəyə səbəb olur.

AXOX-a nə səbəb olur?

-Ən çox yayılmış səbəb: Siqaret çəkmə

-Zəhərli duman və qazlara uzunmüddətli məruz qalma

-Nadir hallarda: irsi (genetik) faktorlar (məsələn, alfa-1 antitripsin çatışmazlığı)

Əlamətlər hansılardır?

-Xüsusilə hərəkətdə ikən nəfəs darlığı

-Xroniki öskürək və bəlğəm

-Hırıltı (islıq səsi kimi nəfəs)

-Tez-tez bronxit və ya sətəlcəm

-Zamanla: ağciyər xərçəngi və ürək xəstəlikləri riski artır

AXOX necə diaqnoz qoyulur?

✅ Spirometriya testi – nəfəsi ölçən cihazla üfürmə testi

✅ Rentgen və ya BT – ağciyərdə struktur dəyişiklikləri qiymətləndirilir

✅ Qan testi – genetik riskləri araşdırmaq üçün

✅ EKQ – ürəkdə fəsad olub-olmadığını göstərir

AXOX necə müalicə olunur?

1. İnhalyator dərmanlar

– Nəfəs yollarını açır, iltihabı azaldır

– Bəzən birdən çox inhaler lazım olur

2. Steroid həblər

– “Alevlenmə” (kəskin pisləşmə) zamanı istifadə olunur

3. Oksigen müalicəsi

– Qan oksigen səviyyəsi azaldıqda tətbiq olunur

4. Pulmonar reabilitasiya

– Nəfəs məşqləri, fiziki aktivlik, təlim proqramları

5. Cərrahi müdaxilə və bronxial klapanlar

– Ağır amfizem tipli AXOX-da seçilmiş hallarda tətbiq olunur

Siz özünüz nə edə bilərsiniz?

-Siqareti tərgidin – ən vacib və təsirli addımdır

-Toz, duman, qaz və allergenlərdən uzaq durun

-Peyvənd olun – qrip, pnevmoniya və COVID-19 əleyhinə

-Sağlam qidalanma və fiziki aktivlik – vəziyyətinizi yüngülləşdirə bilər

-Əllərinizi tez-tez yuyun, xəstə insanlardan uzaq durun

Həkimə nə zaman müraciət etməli?

Təcili yardım çağırın, əgər:

-Dincələrkən belə nəfəs almaqda çətinlik çəkirsinizsə

-Qanlı bəlğəm gəlirsə

-Sinədə ağrı, tərləmə, başgicəllənmə və ya bayılma varsa

Mütləq həkiminizlə əlaqə saxlayın, əgər:

-38°C və üzəri qızdırma

-Normal fəaliyyət zamanı artan nəfəs darlığı

-Yeni və ya pisləşən öskürək, hırıltı və ya bəlğəm varsa

Nəticə

AXOX həyat keyfiyyətinizi azalda bilər, lakin doğru müalicə və dəstək ilə simptomları

nəzarətdə saxlamaq mümkündür. Əgər sizdə bu əlamətlər varsa və ya siqaret çəkirsinizsə,

pulmonoloqa müraciət etməyi gecikdirməyin.